WISE uydusundan son nokta: Gezegen X yok

WISE uydusunun keşfettiği yıldızlardan biri (kırmızı renkli)

NASA'ya ait WISE uydusu taradığı milyonlarca gökcisminin arasında Güneş Sistemi'nde olduğu düşünülen ve Gezegen X olarak adlandırılan gökcismine ait bir kanıta ulaşamadı.

Daha önce bazı araştırmacılar Plüton'un yörüngesinden daha uzak bir yörüngede dolanan büyük ancak görülemeyen bir gök cisminin olabileceğini ileri sürmüşlerdi. Hatta bu teorik gezegene isimler bile takılmıştı: Nemesis veya Tyche.

Gökyüzünü kızıl ötesi ışık altında inceleyen WISE, Güneş'ten 10.000 AB (Astronomi Birimi=Dünya ve Güneş arasındaki ortalama uzaklık - Yaklaşık 150 milyon kilometre) uzaklığa kadar Satürn'den daha büyük ve 26.000 AB uzaklığa kadar Jüpiter'den daha büyük herhangi bir cisme rastlanmadı. Plüton'un Güneş'ten 40 AB uzaklığında olduğu düşünüldüğünde WISE uydusunun taradığı alanın ne kadar büyük olduğu anlaşılabilir.

Çalışmayı yürüten ekipten Kevin Luhman, dış güneş sisteminde bir gaz devi ya da küçük bir yıldızın bulunmadığını belirtti.

Gezegen X'in yokluğunu kanıtlayan çalışmalar aynı zamanda önemli keşifleri de beraberinde getirdi. Güneşin yakınlarında birkaç bin yeni yıldız ve kahverengi cüce keşfedildi.

Araştırma ekibinden Ned Wright isimli bilim adamı, normalde görüntülerde görünemeyen birçok yıldız sisteminin WISE'ın verileriyle tespit edildiğini belirtti.

Güneş Sistemi'nin 500 ışık yılı civarında bugüne kadar keşfedilmemiş 3525 adet yıldız ve kahverengi cüce keşfedildi.

WISE 2010 ve 2011 yıllarında gökyüzünü iki kez (eşbölge taramalarında altı ay boşluklar olacak şekilde) tam olarak taradı. Bu taramalarla 750 milyon yıldız, asteroid, gökada vs. gökcisminin kızılötesi görüntüsü elde edildi.  NASA, WISE'ın verilerini Kasım 2013'te AIIWISE programı kapsamında gökbilimcilerle paylaştı.

WISE katalogundan veriler taranarak yakınımızdaki yıldızlar ortaya çıkarıldı. Bu gökcisimlerinin yerlerinin tespitinde genel olarak daha yakındaki cismin daha kısa zamanda daha fazla yol alacağının bilinmesi kullanılır. Gökyüzünde daha alçak irtifada uçan bir uçak daha yüksekten uçan bir uçağa göre (hızları aynı olsa bile) bize daha hızlı hareket ediyormuş gibi gelir ve daha çabuk konumu değişir.

Bu çalışmalarla bizden sadece 20 ışık yılı uzaklıkta Üçgen Takımyıldızı'nda bir yıldız ve 6,5 ışık yılı uzaklıkta bir kahverengi cüce çifti keşfedildi.

Güneş Sistemi'nin görece bu kadar yakınında çok sayıda keşfe imza atmasına rağmen Gezegen X'e dair hiçbir kanıta rastlanmadı. Gezegen X herhangi bir kanıta olmadan ileri sürülen iddialara göre dünyamızda belirli periyotlarla kitlesel yok oluşlara yol açıyordu. Güneş Sistemi'nin uzak köşelerine gizlenmiş devasa bir gezegen ya da küçük bir yıldız periyodik olarak güneşe yaklaşıyor, kuyruklu yıldızları süpürüyor, dünya üzerindeki etkileri ile şiddetli yıkımlara yol açıyordu. Birçok kıyamet senaryosunun da kaynağı olan bu temelsiz görüşler bilimsel kanıtlarla çürütülmüş oldu.

WISE ile elde edilen veriler üzerindeki çalışmalar devam ediyor. Araştırmacılar önümüzdeki süreçte güneşe nispeten yakın çok daha fazla sayıda gökcisminin keşfedileceği beklentisini taşıyorlar.

WISE projesi bu verilerle birlikte görevinin ilk etabını tamamlamış oldu. Eylül 2013'ten itibaren NEOWISE adını verilen programla birlikte dünyaya yakın tehlikeli gökcisimlerinin tespiti için yeni bir çalışma başlatıldı. Dünyayı tehdit edebilecek kuyruklu yıldız ve asteroidler bu programla birlikte tespit edilerek yapıları, boyutları gibi bilgiler ortaya çıkarılacak.

Kaynak: JPL